Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Ücretin Ödenmesi, iş hukukunda çalışanların haklarıyla doğrudan ilgili temel bir konudur ve işverenlerin yasal yükümlülükleri arasında yer alır. Ücret, çalışanların verdikleri emek karşılığında işverenlerden aldıkları mali ödüldür ve genellikle nakit para, banka havalesi veya çek şeklinde ödenir. Ücretin miktarı, ödeme sıklığı ve ödeme şekli, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmeleri ile belirlenir.
İşverenlerin ücret ödeme yükümlülükleri, iş hukukunun temel prensiplerinden biridir. Ücretlerin zamanında ve eksiksiz olarak ödenmesi, çalışanların ekonomik güvencesini sağlamak ve işveren ile çalışan arasındaki sözleşmeye dayalı ilişkiyi sürdürmek için önemlidir. Ücret ödemeleri, belirlenen zaman dilimleri içerisinde düzenli olarak yapılmalıdır. Ayrıca, ücret hesaplamasında, çalışanların fazla mesai, prim, ikramiye ve diğer ek ödemeleri de dikkate alınmalıdır.
Ücretin ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda, çalışanlar yasal haklarını talep etme hakkına sahiptir. Bu tür durumlarda, çalışanlar yasal yollara başvurabilir ve hak ettikleri ücretin ödenmesini talep edebilirler. Ücretin ödenmemesi veya gecikmesi, işverenler için yasal yaptırımlara yol açabilir ve çalışanların işten ayrılma haklarını da etkileyebilir.
Ücretin ödenmesiyle ilgili yasal düzenlemeler, çalışanların haklarını korumak ve işverenlerin sorumluluklarını belirlemek amacıyla tasarlanmıştır. Bu düzenlemeler, iş hukuku alanında çalışma ilişkilerinin adil ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlar. Ücretin düzenli ve adil bir şekilde ödenmesi, çalışanların motivasyonunu ve işverenler ile çalışanlar arasındaki güven ilişkisini güçlendirir. Bu, iş hukukunun temel prensiplerinden biri olarak iş dünyasında adaletin ve düzenin sağlanmasına katkıda bulunur.
Ücretin ödenmesi genel anlamı ile yapılmış olan bir iş karşılığında para olarak ödenen tutardır. Ücret 4857 Sayılı İş Kanununun 32. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre kanunda: Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. Denilmektedir.
Ücretin ödenmesi ve her çeşit istihkak ödenmesi kural olarak Türk parası ile banka hesabına ödenmektedir. İlgili durum 4857 Sayılı İş Kanununun 32. Maddesinde: Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir. Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak, yabancı para olarak kararlaştırılmış ise ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödeme yapılabilir. Çalıştırılan işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının özel olarak açılan banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenmesi hususunda; tabi olduğu vergi mükellefiyeti türü, işletme büyüklüğü, çalıştırdığı işçi sayısı, işyerinin bulunduğu il ve benzeri gibi unsurları dikkate alarak işverenleri veya üçüncü kişileri zorunlu tutmaya, banka hesabına yatırılacak ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının, brüt ya da kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net miktar üzerinden olup olmayacağını belirlemeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığından sorumlu Devlet Bakanlığı müştereken yetkilidir. Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler. (Ek fıkra : 17/4/2008-5754/85 md.) İşçinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının özel olarak açılan banka hesaplarına yatırılmak suretiyle ödenmesine ilişkin diğer usûl ve esaslar anılan bakanlıklarca müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesi yapılamaz. Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir. İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve Kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur. Meyhane ve benzeri eğlence yerleri ve perakende mal satan dükkan ve mağazalarda, buralarda çalışanlar hariç, ücretin ödenmesi yapılamaz. Denilmek suretiyle tanımlanmıştır.
Ücretin ödenmesi alacaklarının dava ve talep edilebilmesi için 4857 Sayılı İş Kanununda belli başlı süreler öngörülmüşltür. Buna göre 4857 Sayılı İş Kanunun 32. Maddesinde Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır. Denilmektedir. Söz konusu kanun maddesi ücret alacaklarının dava ve talep edilebilmesi için 5 yıllık zamanaşımı sğresi öngörmüştür. Yani ilgili kişi ücret alacağı için 5 yıllık zaman diliminde ilgili alacaklarını talep etmelidir. Aksi takdirde söz konusu alacakları zamanaşımına uğramaktadır.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.