Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Geçersiz nedenle fesih, iş hukukunda işveren tarafından iş sözleşmesinin yasal ve geçerli bir sebep olmaksızın sonlandırılması durumunu ifade eder. Bu tür fesihler, genellikle işçinin kişisel özellikleri, sendikal faaliyetlere katılımı veya rastgele ve keyfi sebeplerle gerçekleşebilir. İş hukukunda, işverenin bir işçiyi işten çıkarırken belirli yasal gerekçelere ve prosedürlere uyması gerekir. Geçersiz nedenle yapılan bir fesih, bu gerekliliklere uymadığı için hukuka aykırı kabul edilir.
Geçersiz nedenle yapılan fesihler, işçinin iş güvencesi haklarına ciddi bir müdahale oluşturur ve genellikle hukuki sonuçlar doğurur. İşçiler, geçersiz nedenle yapılan fesihlere karşı iş mahkemelerinde dava açabilir ve tazminat talebinde bulunabilirler. Bu tür davalar, işverenin fesih kararının yasal dayanaklarını ve işçinin haklarını koruma amacını taşır.
İşverenin geçersiz nedenle fesih yapması durumunda, işçiye genellikle ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Ayrıca, işçi, işe iade davası açma hakkına da sahip olabilir. İşe iade davalarında, mahkeme işverenin fesih kararını geçersiz bulursa, işçinin işine geri dönmesi ve bu süreçte kaybettiği ücret ve diğer hakların tazmin edilmesi kararlaştırılabilir.
._show_a_scene_in_an_office_setting_wh.png)
Geçersiz nedenle fesih ile ilgili olarak 4857 Sayılı İş Kanunun 21. Maddesinde İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde (geçersiz nedenle fesih varlığı halinde), işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler. Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir. (Ek fıkra: 12/10/2017-7036/12 md.) Mahkeme veya özel hakem, ikinci fıkrada düzenlenen tazminat ile üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakları, dava tarihindeki ücreti esas alarak parasal olarak belirler. İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir.
İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir. İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur. (Ek fıkra: 12/10/2017-7036/12 md.) Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları halinde:
a) İşe başlatma tarihini,
b) Üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakların parasal miktarını,
c) İşçinin işe başlatılmaması durumunda ikinci fıkrada düzenlenen tazminatın parasal miktarını, belirlemeleri zorunludur. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılır ve son tutanak buna göre düzenlenir. İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması hâlinde fesih geçerli hâle gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur. Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir suretle değiştirilemez; aksi yönde sözleşme hükümleri geçersizdir. Denilmektedir. Yukarıda anılan kanun maddesinde açıkça geçersiz nedenle fesih olgusu düzenleme alanı bulmuştur.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.