Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Şirket Birleşmeleri ve Devralmalar, iş dünyasında şirketlerin büyüme ve genişleme stratejilerinin önemli bir parçasıdır. Birleşme, iki veya daha fazla şirketin bir araya gelerek tek bir hukuki varlık oluşturması işlemidir. Bu süreç, genellikle şirketlerin pazar paylarını genişletmek, rekabet avantajı elde etmek veya maliyetleri düşürmek amacıyla gerçekleştirilir.
Devralma ise, bir şirketin başka bir şirketin kontrolünü veya önemli bir hissesini satın alması işlemidir. Devralmalar, şirketlerin hedef pazarlara giriş yapmaları, yeni teknolojilere erişim sağlamaları veya pazar hakimiyetlerini artırmaları için kullanılır. Birleşmeler ve devralmalar, şirketler için önemli finansal yatırımlar ve stratejik kararlar gerektirir.
Bu işlemler sırasında, hukuki, mali ve operasyonel birçok detayın dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. Şirket birleşmeleri ve devralmalar, paydaşlar, çalışanlar, tedarikçiler ve müşteriler üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Bu süreçler, ayrıca pazar dinamiklerini ve rekabet koşullarını da değiştirebilir.
._show_a_scene_with_two_distinct_companies.png)
Birleşme ve devralma süreçleri, genellikle karmaşık hukuki ve düzenleyici onay süreçlerini içerir. Şirketlerin birleşmesi veya bir şirketin başka bir şirketi devralması, rekabet hukuku, hissedar hakları, iş hukuku ve vergi mevzuatı gibi çeşitli hukuki alanlarda detaylı değerlendirmeleri gerektirir. Bu süreçlerde, hukuki uyumluluk, finansal analiz ve stratejik planlama büyük önem taşır.
Birleşme ve devralma işlemleri, şirketlerin büyüme stratejilerinin yanı sıra, endüstriyel konsolidasyonun da bir yansımasıdır. Bu tür işlemler, şirketlerin pazar pozisyonlarını güçlendirmelerine, yenilik yapmalarına ve global rekabetçiliklerini artırmalarına yardımcı olur. Şirket birleşmeleri ve devralmalar, genellikle şirketlerin uzun vadeli hedeflerine ulaşmalarında önemli bir rol oynar.
Şirket birleşmeleri ve devralmaları, genel olarak Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Şirket birleşmeleri ve devralmalar, yoğun işleyen ticari hayatta sıklıkla karşımıza çıkar. Şirketler çeşitli amaçlarla devralma veya birleşme yolunu tercih edebilirler. Bir diğer ifadeyle şirketlerin birleşmesi ve bir şirketin başka bir şirketi devralması ticaret hayatında çokça karşılaşılan bir durumdur.
İki veya daha fazla şirketin bir araya gelmesi bu şirketlerden birinin mal varlığının sona ermesi ile ve bu şirketlerin birlikte bir bütün haline gelmesiyle sonuçlanıyorsa bu duruma şirketlerin birleşmesi denir. Bir diğer ifadeyle, birleşme neticesinde bir şirketin tüzel kişiliği ve mal varlığı sona eriyorsa, bu durumda şirketlerin birleşmesinden bahsedilir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 137 ve devamında şirket birleşmeler ve devralmalara yönelik düzenlemeler yer alır.
Şirket birleşmeleri ve devralmalara katılan şirketler bundan birçok menfaat elde edebilmektedir. Örneğin tasfiye sürecine girmeden tüzel kişiliklerini kaybetmeleri verilebilir. Tüzel kişiliğin sona ermesinin ardından ise yeni bir tüzel kişilik çerçevesinde veya zaten var olan bir tüzel kişilik içerisinde birleşebilirler.
Şirket birleşmelerinin geçerli sayılabilmesi için kanunda birtakım şartlara ve sınırlamalara yer verilmiştir. Türk Ticaret Kanunu madde 137’de yer alan bu sınırlamalara göre; sermaye şirketleri yalnızca sermaye şirketleri ve kooperatiflerle birleşebilirler. Bu durumun istisnası olarak devralan şirket konumunda oldukları durumlarda kollektif ve komandit şirketlerle de birleşmeleri verilebilir.
Şahıs şirketlerinin şahıs şirketleriyle birleşmesi mümkündür. Ayrıca şahıs şirketlerinin devrolunan olması şartıyla sermaye şirketiyle ve kooperatiflerle birleşmesi de kanun uyarınca mümkündür.
Kooperatiflerin kooperatiflerle ve sermaye şirketleri ile birleşmesi mümkündür. Ayrıca eğer devralan tarafta iseler şahıs şirketleriyle birleşmeleri halinde de bu birleşme kanunen geçerli olacaktır.
Türk Ticaret Kanunu uyarınca tasfiye halindeki şirketlerin de birleşmeye katılmaları mümkündür. TTK md. 138’de yer alan düzenlemeye göre tasfiye halinde olan ancak henüz malvarlığı dağıtılmaya başlamamış ve devrolunan tarafta olan şirketlerin birleşmeye katılmaları mümkün hale gelmiştir.
._show_two_companies__eac.png)
Şirket birleşmeleri mevcut olduğunda hazırlanacak birleşme sözleşmesine ilişkin düzenlemeler TTK md. 145 ve devamında bulunur. Kanun’a göre, birleşme sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması gerekmektedir. Yazılı olarak hazırlanan bu sözleşme, birleşmenin gerçekleştiği şirketlerin yönetim organları (yetkili temsilcileri) tarafından yazılı olarak yapılmalıdır. Yetkili yönetim organları tarafından imzalanan sözleşmenin, genel kurullar tarafından onaylanması halinde birleşme gerçekleşmiş olur.
Birleşme sözleşmesinde bulunması zorunlu olan birtakım unsurlara ilişkin düzenleme TTK madde 146’da yer almaktadır. İlgili düzenleme uyarınca sözleşmede bulunması gereken zorunlu unsurlara örnek olarak birleşmenin gerçekleştiği şirketlerin ticaret unvanları, hukuki statüdeki türleri, şirketlerdeki sınırsız sorumlu ortakların ismi verilebilir.
Birleşmenin yapılacağı şirketlerde yönetimde görevli organlar birleşme durumu hakkında bir rapor düzenler. Rapor birleşecek şirketler tarafından birlikte hazırlanabileceği gibi ayrı ayrı hazırlanması da mümkündür. Buna engel bir düzenleme mevcut değildir. Birleşme yeni kuruluş yöntemiyle gerçekleşecekse şirketlerin yönetim kurulları tarafından hazırlanan birleşme raporlarına yeni kurulacak şirketin sözleşmesinin eklenmesi gerekir.
Şirket yönetim organı birleşme sözleşmesini genel kurula sunar. Birleşmenin gerçekleşebilmesi için genel kurulun bu işleme onay vermesi zorunludur. Kararın alınmasında aranan nisaplara ilişkin ayrıntılar Türk Ticaret Kanunu md. 151’de bulunur.
Genel kurulda gerekli nisapların sağlanmasının sonrasında alınan birleşme kararının ardından şirket yönetim organları birleşmenin tescil edilmesi için ticaret siciline başvurur. Bu tescil işleminin gerçekleşmesiyle birlikte devrolunan şirket resmi olarak infisah etmiş olarak kabul edilir. Bir diğer ifadeyle devrolunan şirket sona ermiş kabul edilir.
Bir şirketin başka bir şirketi satın alması işleminin geçerlilik kazanması için tescil edilmesi şarttır. Bir diğer ifadeyle, şirketlerin birleşmesinin geçerli olabilmesi, ticaret siciline tescil edilmiş olmasına bağlıdır. Tescil işlemlerinin tamamlanmasının ardından birleşme işlemi hukuki anlamda da geçerli hale gelmiş olur. Tescil işleminin ardından devrolunan şirketin malvarlığı herhangi bir işleme gerek olmaksızın devralan şirkete geçer. Devrolunan, bir diğer ifadeyle devri geçen malvarlıklarına aktif ve pasif (borç) tüm malvarlıkları dahildir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.