Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Limited Şirket Ortaklarının Şirket Borçlarından ve Amme Alacaklarından Sorumluluğu, limited şirket yapısının temel unsurlarından biridir. Limited şirketlerde ortakların şirket borçlarına karşı sorumluluğu, genellikle şirket sermayesine sınırlıdır. Bu, ortakların, şirketin borçları için şahsi mal varlıklarıyla sorumlu olmadıkları anlamına gelir. Ancak, bu kuralın bazı istisnaları vardır.
Özellikle amme alacakları söz konusu olduğunda, durum farklılık gösterebilir. Vergi borçları gibi amme alacaklarında, şirketin yetersiz kaldığı durumlarda, ortakların belli şartlar altında şahsi sorumluluğu söz konusu olabilir. Bu, özellikle vergi usul kanunları ve ilgili mevzuat çerçevesinde değerlendirilir.
Şirketin borçlarından sorumluluk, özellikle şirketin kuruluş ve faaliyet esaslarına bağlıdır. Şirketin borçlarının ödenmesinde yeterli sermaye bulunmaması durumunda, bu durum ortakların sorumluluğunu etkileyebilir. Ayrıca, şirketin hukuka aykırı işlemleri sonucunda ortaya çıkan borçlardan dolayı ortaklar, bazı durumlarda sorumlu tutulabilir.
Limited şirket ortaklarının şirket borçlarından ve amme alacaklarından sorumluluğu, şirketin mali yapısı ve yürüttüğü faaliyetlerin yasallığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Ortakların sorumluluğunun kapsamı, şirketin yükümlülüklerini yerine getirme şekline ve mevcut hukuki düzenlemelere göre belirlenir. Bu nedenle, limited şirket ortaklarının bu konuda dikkatli olmaları ve gerekirse hukuki danışmanlık almaları önem taşır.
Limited şirket ortaklarının, şirket borçlarından sorumluluğu 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Limited şirket ortaklarının şirket borçlarından sorumlu olmayacağına dair hüküm 6102 sayılı TTK’da düzenlenmiştir. TTK md. 573: “(1) Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur.
(2) Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler.
(3) Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir.”
Kanundaki tanıma göre limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan şirkettir. Esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşmaktadır. Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir.
Limited şirkette ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Bir diğer ifadeyle limited şirkette ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp, şirketin sermayesi için taahhüt ettikleri sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler. Yani ortaklar taahhüt ettikleri miktarla sınırlı olacak şekilde sadece şirkete karşı sorumludurlar. Bunun yanında ortaklar şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödemelerden ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekten sorumludurlar.
Limited şirketin kendi borçlarından sadece malvarlığı ölçüsünde sorumlu olması nedeniyle şirket alacaklıları, şirket borçları nedeniyle ortaklara başvuramaz. Şirketten olan alacaklarını, şirketin ortakları tarafından ödenmesini talep edemez. Zira şirket ortakları, şirketin borçlarından şahsi malvarlıkları ile sorumlu değildir. Bu nedenle şirket alacaklıları, ancak şirketin malvarlığıyla sınırlı olarak alacaklarını isteyebilirler.
Kısaca şirket, borç ve yükümlülükleri dolayısıyla sadece malvarlığıyla sorumludur.
Limited şirket ortaklarının, şirket borçlarından sorumlu olmayacağı kuralının istisnası 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında (AATUHK) 35’inci maddesinin birinci fıkrasında düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre; “Limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulular.”
Bu hüküm uyarınca; limited şirket ortakları her ne kadar şirket borçlarından sorumlu tutulmamış olsa da amme (kamu) alacaklarından hisseleri oranında sorumlu tutulmuşlardır. Bu hükmün uygulanabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Gerekli şartlar şu şekildedir:
1-) Alacağın, amme (kamu) alacağı olması gerekmektedir.
2-) Amme alacağının şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilememiş olması veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılmış olması gerekmektedir.
Yukarıda anlatılan şartlar gerçekleştikten sonra amme alacağının tahsil edilmesi için limited şirket ortaklarına başvurulabilir. Fakat bu alacak için direkt ortağa takip yapılması uygun değildir. Yargıtay’ın kararlarına göre, amme alacağının tahsil edilmesi için ilk muhatap olan şirkete başvurulması gerekmektedir. Şayet amme alacağı şirketin öz kaynaklarından tahsil edilemediği takdirde, şirket ortaklarına başvurulması gerekmektedir.
AATUHK md. 35/2’ye göre ise; limited şirket ortağının sermaye payını devretmesi halinde payı devreden ve devralan şahısların devir öncesinde doğmuş olan amme alacaklarının ödenmesinde birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu oldukları belirtilmektedir. Yine aynı maddenin üçüncü fıkrasıda, amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı kişiler olması halinde bu kişilerin alacağın tahsil edilmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu olacağı düzenlenmiştir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.