Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Bir İşin Yapılmasına veya Yapılmamasına İlişkin İlamların İcrası hakkında, para ve teminat alacakları dışındaki alacaklar için icra takibi yapabilmek için öncelikle mahkemeden söz konusu alacağa ilişkin mahkeme ilamı ile hüküm altına alınmış olması gereklidir.
Bir işin yapılmasına veya yapılmamasına ilişkin ilamların icrası, mahkeme tarafından verilen ve bir tarafın belirli bir işi yapmasını veya yapmamayı gerektiren yargı kararlarının uygulanmasını ifade eder. Genellikle, bu tür kararlar, taraflar arasındaki anlaşmazlıklarda mahkeme tarafından verilen nihai kararlardır ve bireylerin veya kurumların belirli bir davranışı sergilemesini veya sergilememesini emreder.
Bir işin yapılmasına veya yapılmamasına ilişkin ilamlar, genellikle sözleşme ihlalleri, mülkiyet hakları, kişisel haklar veya diğer hukuki yükümlülüklerle ilgili durumlarla alakalıdır. Örneğin, bir tarafın mülkiyetini boşaltması, bir sözleşme gereğince belirli bir hizmeti yerine getirmesi veya bir kişisel hakka saygı gösterilmesi gibi durumlar bu tür ilamların konusu olabilir.
İcra süreci, ilgili icra dairesi tarafından yürütülür. İcra memuru, mahkeme ilamını alır ve ilamda belirtilen işin yapılmasını veya yapılmamasını sağlamak üzere gereken adımları atar. Bu, ilgili tarafa yasal bildirimler göndermeyi, ilamın gerektirdiği eylemi gerçekleştirmeleri için süre tanımayı veya gerektiğinde zorlayıcı önlemler almayı içerebilir.
Eğer bir taraf mahkeme ilamını yerine getirmezse, icra dairesi zorlayıcı önlemler alabilir. Bu önlemler, para cezaları, mülkün zorla tahliyesi, belirli bir işin zorla yapılması veya yapılmaması gibi yaptırımlar olabilir. Amaç, ilamın etkili bir şekilde icra edilmesini sağlamak ve hukuki yükümlülüklerin yerine getirilmesini güvence altına almaktır.
İlamların icrası sırasında, hem alacaklının hem de borçlunun hakları korunur. Borçlu, ilamın icrasına itiraz edebilir veya uygun hukuki yollara başvurabilir. Alacaklı ise, ilamın etkin bir şekilde icra edilmesini talep edebilir ve gerekli hukuki destek ve danışmanlık hizmetlerini alabilir.
Bir işin yapılmasına veya yapılmamasına ilişkin ilamların icrası, hukukun üstünlüğünü ve bireylerin yasal yükümlülüklerini sağlamak için önemli bir mekanizmadır. Bu süreç, alacaklıların haklarının korunmasını, borçluların yükümlülüklerinin yerine getirilmesini ve genel olarak hukuki düzenin sağlanmasını amaçlar. İcra hukuku, bu süreçlerin adil ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayan karmaşık yasal düzenlemeler ve prosedürlerle desteklenir.
Konusu paradan başka bir şey olan alacak çeşitleri:
Bir işin yapılmasına ilişkin ilamların icrası ayni bir icradır. Söz konusu icra takibinde alacak bir işin yapılması olup, borçlu tarafından ilamda belirtilen iş yapılmadığında icra zoruyla iş yaptırılır. Taşınır tesliminin ilişkin icranın aksine bu icra türünde borçlu tarafından ilamda belirtilen iş yapılmadığında borç para borcuna dönüşmez.
Alacaklı kişi, işin yapılmasına ilişkin ilamı icra dairesine vererek icra takibi talep eder. Takip talebini alan icra müdürü borçluya icra emri gönderir. İcra emrinde ilamda belirtilen işin belirli süre içerisinde yapılması gerektiği aksi hale ilam hükmünün zorla yerine getirileceği yazılır. Belirli süreden kastımız ilamda işin yapılması için belirtilen süredir. İlamda işin ne kadar sürede yapılacağı belirtilmemiş ise icra müdürü işin niteliğine göre süreyi kendi belirler.
İlam konusu sadece borçlu tarafından yapılabilecek bir iş ise ve borçlu tarafından süresi içerisinde yapılmadığı durumda icra dairesinin ilamı aynen yerine getirmesi mümkün değildir. Bu durumda alacaklının şikayeti üzerine borçluya üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.
İlam konusu sadece borçlu tarafından yapılabilecek bir iş değil ise, ilam konusunu olan iş icra müdürü tarafından başkasına yaptırılır. Bu durumda önemli olan husus ilam konusu işin yapılması için gerekli olan giderlerin kimin tarafından karşılanacağıdır. Alacaklı tarafında gerekli giderlerin karşılanması durumunda; giderler alacaklıdan alınır ve iş başkasına yaptırılır. Borçlu işin ifası için gerekli tüm giderlerden sorumludur. İşin başkasına yaptırılmasının ardından borçludan giderler tahsil edilir. Borçlunun yeteri kadar malı haczedilir ve tahsil edilen tutar alacaklıya ödenir.
Alacaklının giderleri peşin olarak karşılamadığı durumda giderler için öncelikle borçlunun yeteri kadar malı haczedilir. Bunun için ayrı bir icra emrine gerek yoktur. Haczedilen mallar paraya çevrilir ve ilamda hükmolunan iş icra dairesi tarafından yaptırılır.
Bir işin yapılmamasına ilişkin ilamları icrasında, borçluya bir işin yapılmamasına ilişkin süre verilir. İcra emrine uymayan borçlu hakkında, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.