Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Yalan tanıklık suçu, yargı sürecinin temel taşlarından biri olan gerçeklerin açığa çıkarılması ve adaletin sağlanması amacına ciddi zararlar verebilen bir eylemdir. Bu suç, bir mahkeme veya resmi bir soruşturma sırasında, tanık olarak dinlenen kişilerin bilerek ve isteyerek gerçeğe aykırı beyanlarda bulunması anlamına gelir. Yalan tanıklık, adalet mekanizmasının doğru işleyişini engeller, suçsuz kişilerin cezalandırılmasına veya suçlu kişilerin cezasız kalmasına neden olabilir. Bu nedenle, birçok yargı sistemi tarafından ciddi bir suç olarak değerlendirilir ve yasalarla düzenlenir.
Yalan tanıklık suçu, adaletin sağlanması sürecindeki güvenilirliği sarsar ve toplumda hukukun üstünlüğüne olan inancı zedeler. Tanıkların, mahkeme karşısında doğru bilgi verme yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülük, yargılama sürecinin adil ve etkili bir şekilde işlemesi için temel bir ön koşuldur. Yalan tanıklık yapan kişiler, yalnızca adli süreçteki taraflara değil, genel olarak toplumun adalet duygusuna da zarar verirler.
Yalan tanıklık suçuyla mücadele etmek, yargı makamlarının önemli sorumluluklarından biridir. Bu suça karışan bireyler, genellikle hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalır. Bu yaptırımlar arasında hapis cezası, para cezası ve yargılama masraflarının ödenmesi gibi cezalar yer alabilir. Yalan tanıklık suçu için öngörülen cezalar, suçun ciddiyetine, adalet üzerindeki etkisine ve suçun işlendiği yargı bölgesine göre değişiklik gösterebilir.
Yalan tanıklık suçuyla mücadelede, yargı makamlarının yanı sıra, avukatların da önemli bir rolü vardır. Avukatlar, müvekkillerini temsil ederken, tanıkların doğruluk ve dürüstlük ilkelerine uygun hareket etmelerini sağlamak için gereken önlemleri almalıdır. Ayrıca, yalan tanıklıkla ilgili şüpheleri olan avukatlar, bu durumu ilgili yargı makamlarına bildirmekle yükümlüdür.
Yalan tanıklık suçu, adaletin sağlanması ve gerçeklerin ortaya çıkarılması sürecini tehlikeye atan ciddi bir suçtur. Bu suçun önlenmesi, yargı sürecinin adil ve etkili bir şekilde işlemesi, suçsuz kişilerin korunması ve suçlu kişilerin adalete teslim edilmesi için kritik öneme sahiptir. Adalet sisteminin güvenilirliğini korumak ve toplumda hukuka olan güveni sürdürmek amacıyla, yalan tanıklık suçuyla mücadele etmek ve bu tür davranışlara karşı sıfır tolerans göstermek gerekmektedir.
Yalan tanıklık suçu T.C.K’nın 272. Maddesinde adliyeye karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir. T.C.K’nın 272. Maddesi uyarınca; Hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapma yalan tanıklık suçunu oluşturmaktadır.
Yalan tanıklık suçunun oluşabilmesi için, tanıklık yapan kişinin, tanık dinlemeye yetkili makamlar huzurunda tanıklık yapması gerekmektedir. Tanık dinlemeye yetkili makamlar Cumhuriyet Başsavcılıkları ve Mahkemelerdir. Kolluk birimlerinde yapılan tanık dinleme yalan tanıklık suçuna konu edilmemektedir.
Yalan tanıklık suçu bir olay hakkında, olaya ilişkin bilgi ve görgüsü olan kişilerin, gerçeği anlatmamama durumudur. Ceza yargılamasının amacı, somut gerçeğin ortaya çıkmasını sağlamak olduğundan, tanıklık ceza yargılaması bakımından önemli bir delildir. Mahkemeyi yanıltacak şekilde tanıklık yapmak, somut gerçeğin ortaya çıkmasına engel olacağından dolayı ceza yaptırımına tabi tutulmuştur.
Yalan tanıklık suçu bazı durumlar gereği farklı cezalara tabi tutulmaktadır. Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Yalan tanıklık suçunun üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun soruşturma veya kovuşturması kapsamında işlenmesi halinde yalan tanıklık yapan kişi hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Yalan tanıklık nedeniyle, aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi ile ilgili olarak gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla, failin cezasında artırıma gidilmektedir.
Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla; yalan tanıklık yapan kişi, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.
(Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkumiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına; hükmolunur)
Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi hakkında hapis cezası dışında adlî veya idari bir yaptırım uygulanmışsa; yalan tanıklıkta bulunan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yalan tanıklık suçu, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi suçlardan değildir. Yalan tanıklık suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.