Ayıplı Maldan Kaynaklı Sorumluluk

 

 

---

 

Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk, satılan bir malın, satış sözleşmesinde taahhüt edilen veya beklenen standartlara uygun olmaması durumunda ortaya çıkar. Bu durum, malın kusurlu, eksik veya vaadedilen özelliklere sahip olmaması gibi çeşitli şekillerde meydana gelebilir. Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk, malın alıcısının zararlarını telafi etmek ve satıcının bu tür durumlarda üstlendiği yükümlülükleri tanımlamak amacıyla hukuki düzenlemelerle belirlenir.

 

Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk, satıcının, sattığı malın belirli bir kalite ve standarda sahip olacağına dair taahhüdünün bir parçasıdır. Eğer satılan mal, bu taahhütlere uygun değilse veya malın kullanımını önemli ölçüde etkileyen gizli kusurlar içeriyorsa, mal ayıplı olarak kabul edilir. Bu durumda, alıcı, satıcıya karşı çeşitli haklarını kullanabilir. Bu haklar genellikle, malın iadesi, malın bedelinin iadesi, bedelde indirim talebi veya malın tamir edilmesi gibi seçeneklerden oluşur.

 

 

Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk sürecinde, alıcının, malın ayıplı olduğunu ve bu ayıpların satış sırasında var olduğunu kanıtlaması gerekebilir. Bu, genellikle malın incelemesi, uzman raporları, malın satış sırasındaki durumu hakkında tanıklıklar ve diğer kanıtlar aracılığıyla yapılır. Alıcının, ayıpları fark ettiği tarihten itibaren belirli bir süre içinde satıcıya bildirmesi ve haklarını talep etmesi de gerekebilir.

 

Satıcı, ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk çerçevesinde, malın iadesini kabul etmek, malın bedelini iade etmek, malı tamir etmek veya malın bedelinde indirim yapmak gibi çeşitli yollarla alıcının zararını telafi etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülükler, satış sözleşmesinin şartlarına, uygulanan hukuki düzenlemelere ve tarafların anlaşmasına bağlı olarak değişebilir.

 

Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk, tüketici haklarının korunmasını amaçlar ve adil ticaret uygulamalarını teşvik eder. Bu tür sorumluluk, alıcıların satın aldıkları malların kalitesinden emin olmalarını sağlar ve satıcıları, kaliteli ürünler sunmaya ve satış sözleşmelerine uygun hareket etmeye teşvik eder.

 

Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk, satılan bir malın beklenen standartlara uygun olmaması durumunda, satıcının alıcının zararlarını telafi etme yükümlülüğünü tanımlar. Bu hukuki düzenleme, tüketici haklarının korunmasını sağlar, adil ticaret uygulamalarını destekler ve hem alıcıların hem de satıcıların haklarını korur. Ayıplı maldan kaynaklı sorumluluk süreci, alıcının zararlarının adil bir şekilde telafi edilmesini ve satıcının yükümlülüklerinin yerine getirilmesini amaçlar.

 

Günlük hayatımızın her anında mutlaka bir malın alıcısı ya da satıcısı konumunda yer alarak bir alışverişin tarafı olabilmekteyiz. Bazen almış olduğumuz ürünün ilk alıcısı olabilmekte bazen de iki, üç ya da dördüncü alıcısı olabilmekteyiz. Tüketici olarak aldığımız bir maldan maksimum yarar sağlamak isteriz ancak aldığımız sıfır ya da ikinci el üründe satıcının bize bildirmiş olduğu özellikler olmayabilir ya da malda satıcının bize söylememiş olduğu ayıplar bulunabilmektedir. Böyle bir durumda satılandaki ayıp durumu ortaya çıkar.

 

 

Satılanda ortaya çıkan ayıp durumunda, alıcının seçimlik hakları olduğu gibi, satıcının da ayıplı maldan doğan sorumlulukları vardır. Hem Borçlar Kanunu hem de tüketici kanununda ayıplı maldan doğan sorumluluk ve alıcının hakları düzenlenmiştir.

 

Borçlar Kanunu 219. Madde uyarınca; satıcının; herhangi bir surette alıcıya bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması durumları ve niteliği veya niteliği etkileyen niceliğe aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıplardan sorumlu olacağı düzenlenmiştir.

 

 

Tüketicilerin Korunması Hakkındaki Kanunun 8. Maddesi uyarınca ayıplı mal, taraflarca kararlaştırılmış örnek ya da modele uygun olmayan ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımayan mal olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, çeşitli mecralarda ürün ile ilgili tanıtımlarda yer alan özelliklerinden bir veya birkaçını taşımayan, satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan veya muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı mal olarak kabul edileceği düzenlenmiştir.

 

 

Görüldüğü üzere her iki yasa da alıcının beklentisini karşılayacak özelliklerin satılanda olmaması, maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar ayıplı mal olarak kabul edilmiştir. Ayıplı mal durumunda alıcı- tüketici bir takım seçimlik haklara sahiptir. Bu haklar şunlardır:

 

Satılanın iadesi ile sözleşmeden dönme,

 

Ayıp oranında bedelden indirim,

 

Ücretsiz onarım,

 

Ayıpsız misli ile değiştirme.

 

Alıcının hakları satıcıya yüklenmiş sorumluluklardır. Alıcı bu haklarını satıcıya karşı kullanabilmektedir. Eğer satıcı alıcının bu seçimlik haklarından birini yerine getirmezse, alıcı böyle bir durumda tüketici hakem heyetine başvurarak ya da dava açarak, seçimlik haklarından birini kullanabilmektedir.

 

 

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artan ikinci el eşya satışı nedeniyle,  ayıplı maldan doğan sorumluluk durumuyla ilgili hemen hemen herkesin karşılaştığı durumlar söz konusu olabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı ayıplı mal satışı durumunda hangi haklara sahip olduğumuzu bilmemiz gerekmektedir.

 

 

 

İletişim İçin Tıklayınız

 

 

 

Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.