Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
İhtiyati haciz nedir? sorusunun cevabı, borçlunun mal kaçırmasını engellemek amacıyla mahkeme kararına dayalı olarak ve paranın ödenmesini garanti altına almak amacıyla yapılan haciz yolu şeklinde tanımlanabilmektedir. Söz konusu haciz yolunun uygulanabilmesi için mahkeme kararının bulunması ve işbu karar öncesinde mahkeme tarafından belirlenmiş olan belirli bir yüzdelik kısmın mahkeme veznesine teminat olarzk depo edilmesi gerekmektedir. İhtiyati hacizde alacaklı, borçlunun borcu zamanında ödemesini garanti almayı amaçlamaktadır.
İhtiyati haciz, alacaklıların alacaklarını güvence altına almak amacıyla borçlunun mal varlığı üzerinde geçici olarak kısıtlama getirmesini sağlayan hukuki bir işlemdir. İhtiyati haciz, genellikle alacaklının alacağının tahsilini güvence altına almak ve borçlunun mal varlığını devretmesini, tüketmesini veya başka bir şekilde değerini düşürmesini önlemek amacıyla alınır. İhtiyati haciz kararı, alacaklı tarafından ilgili mahkemeye yapılan başvuru üzerine ve çoğu durumda borçlunun mal varlığını koruma ihtiyacının aciliyetini göz önünde bulundurarak verilir.
İhtiyati haciz işlemi, genellikle alacaklının talebi üzerine ve genellikle alacak davası sonuçlanmadan önce gerçekleşir. Bu süreç, alacaklının, alacağını tahsil edebilme ihtimalini artırır çünkü borçlunun mal varlığı üzerinde bir tür dondurma veya bloke koyma işlemi yapılır. İhtiyati haczin uygulanması, borçlunun mal varlığının satılması, nakde çevrilmesi veya başka bir tarafa devredilmesini geçici olarak engeller.
İhtiyati haciz işleminin başlatılması için alacaklının, alacağının varlığını ve haciz işlemine ihtiyaç duyduğunu ispatlayıcı belgelerle mahkemeye başvurması gerekmektedir. Mahkeme, başvuruyu inceleyerek borçlunun mal varlığı üzerinde ihtiyati haciz kararı verebilir. İhtiyati haciz kararı verildiğinde, borçlu mal varlığını elden çıkaramaz veya üzerinde başka işlemler yapamaz.
İhtiyati haciz işlemi, alacaklılar için önemli bir güvence aracıdır. Ancak, borçlunun haklarının da korunması gerektiğinden, ihtiyati haciz kararlarına itiraz edilebilir ve bu itirazlar mahkemeler tarafından incelenir. İhtiyati haciz, alacaklı ve borçlu arasındaki alacak davalarında sıkça başvurulan ve her iki tarafın da haklarını korumayı amaçlayan bir hukuki mekanizmadır.
İhtiyati haciz sadece para alacakları için kullanılabilen bir tedbirdir. İhtiyati hacizde alacaklıya henüz kesinleşmemiş bir icra takibinde borçlunun mallarına haciz koyma imkanı tanır.
Alacaklı vade gelmiş ve rehin ile güvence altına alınmamış alacağı için mahkemeye başvurarak ihtiyati haciz kararı verilmesini isteyebilir. Vadesi gelmemiş alacaklar için ihtiyati haciz istenemez.
İhtiyati haciz kararı almak için mahkemeye başvuran alacaklı ihtiyati haciz sebeplerinin varlığı hakkında mahkemeye inandırıcı kanıtlar sunmak zorundadır. Mahkeme alacaklının dilekçesinin bir örneğini borçluya tebliğ edip etmemekte serbesttir. Eğer hakkında ihtiyati haciz istenen borçlunun mallarını kaçırma riski var ise mahkeme borçluyu dinlemeden ihtiyati haciz kararı verebilir. İhtiyati haciz kararının reddedilmesi durumunda alacaklı kanun yollarına başvurma hakkına sahiptir.
Mahkemeden ihtiyati haciz kararını alan alacaklı, borçlunun mallarına ihtiyati haciz konulması için hemen icra dairesine başvurabilir. Alacaklının ihtiyati haciz kararının verildiği tarihten itibaren on (10) gün içerisinde ihtiyati haciz kararının yerine getirilmesini icra dairesinden istemek zorundadır. Süresi içerisinde ihtiyati haciz kararının yerine getirilmesini istenememesi durumunda ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar.
İhtiyati haciz alacaklının alacağını garanti altına almak adına borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasıdır. Alacaklı ihtiyati haciz kesin hacze dönüşmeden hacze konu malların satışını ve bedelin kendisine ödenmesini isteyemez.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.