Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Veri sorumlularının aydınlatma yükümlülüğü, kişisel verilerin işlenmesi sürecinde bireylerin haklarının korunmasını amaçlayan önemli bir hukuki ilkedir. Bu yükümlülük, kişisel verilerin toplanması, işlenmesi ve saklanması süreçlerinde şeffaflığı sağlamak ve veri sahiplerini, verilerinin nasıl kullanılacağı konusunda bilgilendirmek için tasarlanmıştır. Aydınlatma yükümlülüğü, kişisel verilerin korunması ile ilgili yasal mevzuatlarda yer alan temel bir gerekliliktir ve veri sorumlularının, veri sahiplerine karşı taşıdıkları önemli sorumluluklardan biridir.
Veri sorumluları, genellikle kişisel verileri işleyen kurumlar veya organizasyonlardır ve bu aktörler, veri sahiplerine, toplanan verilerin hangi amaçla kullanılacağı, kimlerle paylaşılacağı, veri toplamanın hukuki dayanağı ve veri sahiplerinin hakları gibi konularda net bilgiler sağlamak zorundadır. Aydınlatma yükümlülüğü kapsamında verilen bilgiler, erişilebilir ve anlaşılır olmalıdır, böylece veri sahipleri, kendi kişisel verileri üzerinde bilinçli kararlar verebilir.
Aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi, veri işleme faaliyetlerinin başlangıcında, yani kişisel verilerin ilk toplandığı anda gerçekleşmelidir. Bu, veri sahiplerine, verilerinin toplanması ve işlenmesi konusunda aktif bir seçim yapma fırsatı sunar. Veri sahipleri, aydınlatma yükümlülüğü sayesinde, verilerinin silinmesi, düzeltilmesi veya işlenmesine itiraz etme gibi haklarını da kullanabilir.
Aydınlatma yükümlülüğünün ihlali, veri sorumluları için ciddi yasal sonuçlar doğurabilir. Kişisel verilerin korunması mevzuatı kapsamında, bu tür ihlaller, yüksek para cezalarına ve hukuki yaptırımlara neden olabilir. Bu nedenle, veri sorumluları, uyum programlarını ve iç süreçlerini, mevcut yasal gerekliliklere uygun şekilde düzenlemeli ve aydınlatma yükümlülüklerini eksiksiz bir şekilde yerine getirmelidir.
Veri sorumlularının aydınlatma yükümlülüğü, kişisel verilerin korunması alanında kritik bir öneme sahiptir. Bu yükümlülük, veri sahiplerinin haklarını güçlendirir, şeffaflığı teşvik eder ve kişisel verilerin güvenli ve adil bir şekilde işlenmesini sağlar. Veri sorumlularının, bu yükümlülüğü ciddiye alması ve gerekli tüm adımları atması, güvenilir ve sorumlu veri işleme uygulamalarının temelini oluşturur.
Veri sorumlulularının aydınlatma yükümlülüğü kapsamında; internet kullanımının hayatımızda zorunlu bir ihtiyaç haline gelidği günümüzde, kişisel bilgi ve veriler farklı platformlarda kolaylıkla işlenebilmektedir. Kişisel verilerin işlenmesi durumu, internet üzerinden gerçekleştirilen pek çok işlem için kişilere kolaylık sağlamakla birlikte, kişiliği korunmasına ilişkin çeşitli zorluları da beraberinde getirebilmektedir. Bu zorluklar bazen kişinin onur ve haysiyetine zarar verici nitelikte bazen de internet üzerinden gerçekleştirilen işlemlerin kötü amaçlar için kullanılması yönünde olabilmektedir. Bu gibi olumsuzlukların önlenmesi adına kişisel verilen korunması temel hak ve ödevleri kapsamında Anayasal güvence altına alınmıştır.
ankara avukat
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kişisel verileri kısmen ya da tamemen işlenecek kişilerin veri akışı ve veri kayıtları hakkında açıkça bilgilendirilmeleri gerekmektedir. 6698 sayılı kanunun 10. Maddesindde düzenlenen aydınlatma yükümlülüğü, veri sorumlusuna ilgili kişilere karşı, işlenecek olan veriler hakkında açıklama yapma zorunluluğu getirmektedir.
Bu minvalde Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nun 10. Maddesi kapsamında, veri sorumlusu veya veri sorumlusu tarafından yetkilendirilen kişi:
-Veri sorumlusunun ve varsa temsicisinin kimliği,
-Kişisel verilerin hangi amaçla işleneceği,
-İşlenen kişisel verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği,
-Kişisel veri toplamanın yöntemi ve hukuki sebebi, konularında bilgi vermekle yükümlü olarak belirlenmiştir.
ankara avukat
Veri sorumlularının aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeleri ilgili kişinin talebine bağlı olmamamkla birlikte, bu yükümlüğün yerine getirilmesinin ispatı veri sorumlularının üzerindedir.
6698 sayılı KVKK 11. Maddesi kapsamında kişisel verilerin:
-İşlenip işlenmediğini öğrenme,
-İşlenmişse bu bilgileri talep etme, işlenen verilerin amacını ve belirlenen amaç doğrultusnda kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
Kanun kapsamında düzenlenen 3., 7. ve 11. Maddeler gereğince verilerin silinmesini, yok edilmesini, imhasınının talep edilmesi mimkündür.
Verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi ve bu verilerin amacına uygun kullanılmaması nedeniyle bir zarara uğranılmışsa bu zararın tazminini ilgili kişiler tarafından talep edilebilmektedir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.