Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Ortaklığın giderilmesi (İzale-i Şuyu), birden fazla kişinin mülkiyetinde olan bir taşınmazın paylaşılamaması durumunda ortaklığın sonlandırılması ve malın bölünerek her bir paydaşın hakkının ayrı ayrı tespit edilmesi sürecidir. Bu hukuki süreç, genellikle miras yoluyla ortak mülkiyete sahip olan kişiler veya ortak yatırım yapan kişiler arasında çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle başvurulur. Ortaklığın giderilmesi, ortak mülkiyetten kaynaklanan anlaşmazlıkları çözmek, her bir paydaşın haklarını adil bir şekilde tesis etmek ve mülkiyet ilişkilerini düzenlemek amacı taşır.
Ortaklığın giderilmesi süreci, genellikle bir paydaşın mahkemeye başvurmasıyla başlar. Başvuru yapan paydaş, ortak mülkiyetin sonlandırılmasını ve malın paylaştırılmasını talep eder. Talep, malın değerinin tespit edilmesi, paydaşların hisselerinin oranlarına göre belirlenmesi ve malın bölünmesi veya satış yoluyla paylaştırılması süreçlerini içerir.
Mahkeme sürecinde, öncelikle malın değerinin belirlenmesi için bir değerleme yapılır. Bu değerleme, malın piyasa değerini, konumunu, özelliklerini ve diğer ilgili faktörleri dikkate alarak gerçekleştirilir. Değerleme sonucunda, malın toplam değeri ve her bir paydaşın hissesine düşen miktar tespit edilir.
Ortaklığın giderilmesi sürecinde, mümkün olduğunda, malın bölünerek her bir paydaşa hissesine düşen kısmın verilmesi tercih edilir. Ancak, malın doğası veya büyüklüğü bölünmeyi mümkün kılmıyorsa, malın satışa çıkarılması ve elde edilen gelirin paydaşlar arasında hisselerine göre dağıtılması yoluna gidilebilir.
__in_turkish._visualize_a_scene_wher.png)
Ortaklığın giderilmesi süreci, paydaşlar arasındaki ilişkileri düzenler ve her bir paydaşın haklarını adil bir şekilde korur. Bu süreç, paydaşların ortak mülkiyetten kaynaklanan anlaşmazlıklarını çözümler ve malın adil bir şekilde paylaştırılmasını sağlar. Ortaklığın giderilmesi davaları, hukuki süreçler aracılığıyla yürütülür ve paydaşların haklarının korunmasını ve mülkiyet ilişkilerinin adil bir şekilde düzenlenmesini amaçlar. Bu süreç, özellikle miras yoluyla ortak mülkiyete sahip olan kişiler veya ortak yatırım yapan kişiler için kritik bir öneme sahiptir ve mülkiyet haklarının adil bir şekilde korunmasını ve mülkün etkin bir şekilde yönetilmesini sağlar.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) davası öncesinde öncelikle mülkiyet hakkının tanımını yapmakta yarar bulunmaktadır. Mülkiyet hakkı; mal sahibine maliki olduğun taşınır ya da taşınmaz mal üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tüketme gibi tasarruflarda bulunma hakkı tanımaktadır. Türk Medeni Kanunun 683. Maddesinde;” Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir.” denilerek mülkiyet hakkının içeriği tanımlanmıştır.” Bu kapsamda mülkiyet hakkı Anayasamızın 35. Maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” denilerek güvence altına alınmıştır.
ankara avukat
Hukukumuzda toplu mülkiyet, müşterek mülkiyet ve iştirak halinde mülkiyet olarak ortaklık içeren mülkiyet halleri düzenlenmiştir. Buna göre ortaklığın giderilmesi davası da ortaklığa konu taşınır ya da taşınmaz mallar arasında paylı veya elbirliği mülkiyetine son vererek, kişisel mülkiyete geçişi sağlayan bir dava türüdür.
Bu minvalde el birliği mülkiyetinde, her bir ortağın malın tamamında söz hakkı mevcuttur. Paylı mülkiyette ise her bir paydaşın “payı oranında” söz hakkı mevcuttur. Mevzuatınızda mal sahipleri arasında çıkacak uyuşmazlıkların giderilebilmesi adına düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre Türk Medeni Kanunu’nun 698/1. Maddesinde “Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.”hükmü yer almaktadır.
ankara avukat
Elbirliği mülkiyetindeki malların paylaşımı da Türk Medeni Kanunun 701. Maddesi gereği paylı mülkiyet paylaşım hükümlerine göre yapılacaktır. Ortaklığın giderilmesi davası, taşınır veya taşınmaz mallara ortak olan tüm paydaşlara karşı açılır. Tüm ortakların davaya dahil edilmesi zorunludur. Paydaşlardan birinin veya birkaçının hayatta olmaması durumunda, paydaşın tüm mirasçılarının davaya dahil edilmesi gerekmektedir.
Ortaklığın giderilmesi davasında taşınmaz mala ilişkin yetki kuralları kesin olarak belirlenmiş olup, yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesidir. Bu davanın tarafları, paylaşımı kendi aralarında yapıp hakimin değerlendirmesine sunabilecekleri gibi tarafların anlaşamamaları halinde aynen taksim veya satış yoluyla ortaklık giderilebilecektir.
Ortaklığın giderilmesi davası harca tabi bir dava olup, dava sonunda yargılama giderleri ve vekalet ücretleri hissedarların payları oranında kararlaştırılmaktadır.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.