Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler, işveren ve geçici olarak çalışan işçiler arasındaki iş ilişkisini düzenleyen hukuki çerçeveyi ifade eder. Geçici iş, belirli bir süre için veya belirli bir proje kapsamında yapılan işleri kapsar ve bu tür iş ilişkilerinde hem işverenin hem de işçinin belirli hakları ve yükümlülükleri bulunur. Geçici işçiler, genellikle kısa süreli projelerde veya mevsimsel işlerde çalıştırılır ve bu süreçte, daimi çalışanlara benzer haklara sahip olabilirler.
Geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler konusunda, geçici işçi çalıştıran işveren:
Geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler kapsamında işyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici işçisine bildirmek ve Türkiye İş Kurumu tarafından istenecek belgeleri belirlenen sürelerle saklamakla,
Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı hâllerini özel istihdam bürosuna derhal, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca 3 işgünü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmekle,
Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırmakla,
.jpg)
İşyerinde (varsa işyeri sendika temsilcisine) geçici işçilerin istihdamına ilişkin bilgileri bildirmekle,
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda öngörülen eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla,
Geçici işçinin çalıştığı işyerinde, çalışma süresince, doğrudan çalışanlara sağlanan temel çalışma koşullarını sağlamakla,
“İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde” kurulan geçici iş ilişkisinde, geçici işçi çalıştıran işveren işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle, (bu yükümlülüğün sadece 7/II-f bendinin belirtilmiş olması eksiklik olup, uygulamada ileride geçici işverenin tüm geçici iş ilişkisi bulunan durumlarda sorumlu tutulması söz konusu olacaktır.)
Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırmakla,
Geçici işveren, ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret tutarları İş Kumunu İl Müdürlüğüne bildirmekle, geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler kapsamında sorumludur.
Geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler kapsamında geçici işçi çalıştıran işveren; İşin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine talimat verme ve işçiden iş görme edimini yerine getirmesini ve ahlak ile iyi niyet kurallarına uygun davranmasını talep etme hakkına sahiptir.
Geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler kapsamında işçi; İşveren tarafından verilen İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerine katılmakla işin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak iş görme edimini yerine getirme ve ahlak ile iyi niyet kurallarına uygun davranmakla yükümlüdür. Ayrıca geçici işçinin, işyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumluluğu bulunmaktadır.
Geçici iş ilişkisinde haklar ve yükümlülükler kapsamında geçici işçinin, Türkiye İş Kurumu’ndan veya bir başka Özel İstihdam Bürosundan hizmet alması ya da iş görme edimini yerine getirdikten sonra geçici işçi olarak çalıştığı işveren veya farklı bir işverenin işyerinde çalışmasını kısıtlanamaz, geçici iş sözleşmesine bu hakları engelleyen hükümler konulamaz. Ayrıca geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilmek zorunda olup, bu süre üç ayı geçemez. Bu düzenlemede fesih işleminin tarafı olarak işçinin belirtilmesi sebebiyle, çalışanının ihbar tazminatından ve iş güvencesi hükümleri haklarından faydalanamaması söz konusu olacaktır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlanabilirler. Geçici işçi, geçici işçi çalıştıran işverenden özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya borç alamaz.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.